Notities naar aanleiding van ‘Het mysterie van de hersenstam’

De psyche

Wordt gevormd door het instinct vanuit de hersenstam en het verstand vanuit de hersenschors (cortex)
Herbergt instincten die niet meer ongehinderd tot het bewustzijn doordringen
Het denken abstraheert de werkelijkheid waarmee elke gedachte er altijd naast zit
Herbergt concentratie en aandacht
De mens maakt de laatste decennia een kentering in bewustzijn door waarin samenhang als belangrijker wordt beschouwd dan afzonderlijke delen
De zoekende samenhang tussen psyche en lichaam leidt, klaarblijkelijk, tot een toenemende verbinding met spiritualiteit

De hersenstam

Kenmerkt de eerste fase van het mensenleven
Is een voedingsbodem voor de cortex waarmee een probleem sneller wordt gedetecteert
Omvat het limbisch systeem (zetel van emoties) en het verlengde ruggenmerg (zetel van vitale functies zoals ademhaling, slaap en hartslag)
Wordt door de mens kunstmatig gespleten van de cortex
Het limbisch systeem (‘limbus’ betekent ‘rand’) ligt anatomisch gezien om het verlengde ruggenmerg heen
Het limbisch systeem heeft mede te maken met beelden waarin dromen de oorsprong vinden
Onder andere kunsten in het bijzonder het muzikale vermogen bevindt zich sterk in het limbisch systeem

De cortex

Kenmerkt de tweede fase van het mensenleven
Herbergt het verstand en beslaat ongeveer 85% van de herseninhoud
Overwoekert anatomisch gezien de hersenstam
Splijt de mens kunstmatig van de hersenstam
Zorgt ervoor dat instincten verfijnd worden tot emoties die gecensureerd kunnen worden
Kan de weg vrijmaken voor contact met diepere impulsen vanuit de hersenstam
Herbergt bewustzijn maar dat bewustzijn is niet nodig om gedrag te sturen
Ondersteunt en verstoort processen van ademhaling
Werkt ademhalingsoefeningen tegen waardoor spanningen ontstaan
Polariseert de nacht ten opzichte van de dag
Heeft enigszins vat op slaap omdat die daarvoor controle moet verliezen
Raakt bij slaapproblemen afgesneden van impulsen van de hersenstam
Begrijpt wat concentratie is maar niet wat aandacht is omdat aandacht geen begrip maar een gewaarwording is
Moet ten behoeve van een gewaarwording van aandacht meewerken aan verlaging van bewustzijn

Emotioneel en zintuiglijk

Balans tussen hersenstam en cortex kenmerkt de derde fase van het mensenleven waarmee een aandachtvolle houding ontstaat
Op lichamelijke fundamentele functies (ademen, slapen etc.) waarmee emoties gepaard gaan hebben we met ons verstand en dus onze wil geen greep
Gevoelens laten zich nimmer verdringen en duiken stelselmatig op als lichamelijk ongemak (‘conversie’)
Onbewust voelen en het genieten uiten zich in ademhaling
De regulatoren van onze emoties staan in een rechtstreekse verbinding met het immuunsysteem
Zintuiglijk bewustzijn is een ervaringsweten dat gnosis wordt genoemd
‘De’ seksualiteit bestaat niet en wat er wel bestaat is fundamenteel irrationeel omdat onze wil op de oerkracht geen enkele vat heeft

Spanning

Psychische spanning zet zich af op basisfuncties
Psychische spanning heeft een directe relatie met de spierspanning
Psychische spanning zet zich af in de inwendige organen
Angst kan, eenmaal doorgedrongen tot de cortex, enorme proporties aannemen
De grondvorm van alle angst is die voor het ‘niets’; voor een afgrond naar het onbekende

Overig

Spirituele levensbeschouwingen stellen basisfuncties vaak centraal
Muziek is doorslaggevend in beleving van spiritualiteit
Bij geboorte wordt de placenta vervangen door de longen waarmee de mens zich gebonden weet aan de ‘kosmische moeder’
De mens heeft geen ademhaling omdat die ademhaling is
Overgave aan slaap is mogelijk de meest kosmische ervaring die we hebben
Dromen worden in de westerse cultuur slecht gewaardeerd waarmee geloofd wordt dat er geen vat op kan zijn
De polariteit van leven en dood is nergens zo sterk aanwezig als bij voeding
Evident toont seksualiteit hoezeer verstand geen greep op de werkelijkheid heeft
Elk wezen heeft innerlijk maatgevoel waarmee evenwicht ontstaat
‘Med’ van het woord medicijn en meditatie is afkomstig uit het Latijn dat genezen betekent

Literatuur

Tjeu van den Berk, ‘Het mysterie van de hersenstam – Over basisfuncties, psychosomatiek & spiritualiteit’, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2001

Bijdrage van

Met dank aan