De psychologie van het ongelijk: waarom mensen moeilijk afscheid nemen van onjuiste ideeën – en wat daaraan te doen

Tamar Stelling, ‘De psychologie van het ongelijk: waarom mensen moeilijk afscheid nemen van onjuiste ideeën – en wat daaraan te doen’, https://decorrespondent.nl/12677/de-psychologie-van-het-ongelijk-waarom-mensen-moeilijk-afscheid-nemen-van-onjuiste-ideeen-en-wat-daaraan-te-doen/4697830540788-546141d1, De Correspondent (25 augustus 2021)

Dat niet willen of kunnen loslaten van ideeën, over allerlei onderwerpen, op allerlei niveaus – op werk, als maatschappij, in de liefde – kost ons veel tijd, geld, levens en sowieso levenskwaliteit. (…) Zouden meer mensen geneigd zijn om van een achterhaald idee af te stappen, als er een beproefde methode is om zoiets goed te doen? Dat je misschien inderdaad even in rouw mag zijn. (…) Hoe dieper een idee zit, hoe meer ervoor nodig is om het los te laten, hoe langer de rouw duurt. Rouw die (…) in fases komt. (…) Het begint sowieso met ontkenning. Mogelijk dat het parallel loopt met de bekende fases van rouw, en dat daarna boosheid volgt en dan verdriet. (…) ‘Zelfrechtvaardiging’ is het denkwerk dat we stoppen in de onderbouwing van de eigen daden en beslissingen. En de motor achter veel zelfrechtvaardiging – júíst als we het fout hebben – is ‘cognitieve dissonantie’. (…) Cognitieve dissonantie is de onplezierige ervaring dat je twee overtuigingen hebt, die niet met elkaar stroken. (…) We willen een leven leiden dat consistent is. (…) Cognitieve dissonantie maakt rusteloos. (…) Hoe slimmer je bent, hoe meer denkkracht er naar (…) zelfrechtvaardiging gaat.